Afgelopen week was er sinds 14 jaren een bezoek van een Nederlands regeringsleider aan Suriname. Volgend jaar is het 150 jaar geleden dat de slavernij werd afgeschaft. Tijdens dit bezoek werd er door premier Mark Rutte gesproken over erkenning van het slavernijverleden om tot heling te komen. De weg waarlangs is die van begrijpen en invoelen.
Vaak wordt er lang nagedacht en gewikt en gewogen of er excuses gemaakt moeten worden; ze kunnen juridisch en financieel grote gevolgen hebben. Maar hebben we het dan wel over erkenning en heling?
Minister-president Mark Rutte gebruikte de woorden erkenning en heling in zijn toespraak tijdens de tweede dag van zijn bezoek aan Suriname*. In een van de talkshows op dezelfde avond werd de vraag gesteld of in 2023 excuses door de Nederlandse regering worden gemaakt (tijdens het herdenkingsjaar dat 150 jaar geleden de slavernij is afgeschaft) en of dat weer leidt tot een (juridische) roep om financiële compensatie?
De regering en ons koningshuis hebben de afgelopen jaren voor diverse historische gebeurtenissen excuses gemaakt. Veelal zijn dat gebeurtenissen waar de huidige generaties niet persoonlijk bij betrokken zijn geweest. Toch speelt het nog tot op de dag van vandaag voor velen van ons een rol. Dat wat er ooit gebeurd is en niet erkend, dat nemen we mee in ons DNA, in ons collectief bewustzijn, ook als we er op de dag van vandaag niet bewust meer mee te maken hebben. Het erkennen geeft de mogelijkheid op te ruimen en plaats te maken voor groei en ontwikkeling. Dat weten we niet alleen vanuit de therapeutische of psychologische invalshoek maar ook vanuit de universele wetten. Zelfs vanuit de kwantumfysica waar het steeds duidelijker wordt dat ons bewustzijn onze werkelijkheid en dus onze materie schept en niet andersom.
Op 4 mei 2020 sprak de Koning zijn excuses uit voor het gebrek aan empathie van koningin Wilhelmina, die het grootste deel van de oorlog doorbracht in Londen. Veel mensen voelden zich in de steek gelaten, onvoldoende gehoord en gezien en onze Koning vertelde dat dat hem persoonlijk niet losliet. Het uitspreken ervan is daarmee niet alleen helend voor degenen die het hebben meegemaakt maar ook voor de koninklijke familie zelf.
In juni volgde de erkenning voor Dutchbat III. De premier vertelde in zijn toespraak dat er gebrek aan steun is geweest voor de opvang na terugkeer en voor de onterechte beeldvorming en bood namens de Nederlandse regering zijn excuses aan. De Vereniging Dutchbat III reageerde blij op de excuses en hoopt dat het leidt tot herstel van de relatie van de veteranen met de maatschappij en met de politiek. Er leeft het gevoel dat er echt iets is veranderd, dat er wordt erkend, dat er waardering is voor de veteranen. Daardoor kunnen ze een stap verder gaan en iets afsluiten; Het maakt emoties los die verwerkt kunnen worden, zelfs als dat na 27 jaar is.
Slachtoffers van de genocide reageren echter teleurgesteld op de excuses; Zij vinden dat Nederland te weinig stilstaat bij de slachtoffers en het alleen over Dutchbat gaat. In 2021 lieten de weduwen van Srebrenica zich al horen dat zij niet tevreden zijn over compensatie na de genocide. Er is bezwaar aangetekend door enkele verenigingen van nabestaanden van Srebrenica-slachtoffers omdat ze vinden te weinig betrokken te zijn bij de invulling van de regeling die wordt ervaren als een dictaat en men vindt de houding van Nederland arrogant.
De door de premier gemaakte 'diepe' excuses aan Indonesiërs in februari dit jaar naar aanleiding van het onderzoek door de NIOD voor extreem en stelselmatig geweld van Nederlandse militairen leidt tot de vervolgvraag of deze excuses iets ‘waard’ zijn in de vorm van herstelbetalingen. Waar gaat het over? Is een juridisch afgedwongen besluit met materiële vergoeding niet slechts een ‘afkoop’ van iets dat niet ingevoeld en begrepen is en daarmee eigenlijk dus nog niet is erkend in de ogen van degenen die dat zouden moeten doen? Is er dan wel sprake van erkenning en heling?
Erkenning geven aan het afschuwelijke leed dat de tot slaaf gemaakten in Suriname is aangedaan is een uitnodiging om af te sluiten en verder te gaan. Van de jeugd en van ouderen horen hoe zij tegen de geschiedenis aankijken en wat zij graag zouden zien gebeuren betekent de kans om gezien en gehoord te worden, te begrijpen en in te voelen. Dat is de weg naar heling en verzoening. Verzoening en vergeving zijn noodzakelijk om niet vast te blijven houden. Een roep voor financiële compensatie is vasthouden aan 'schuld' en heeft weinig met echte erkenning, heling en ontwikkeling te maken.
Reactie plaatsen
Reacties