Het jaarlijkse rapport van de onderwijsinspectie is op 10 april in het nieuws bij Nieuwsuur; Onderwijsvernieuwing leidt niet automatisch tot beter onderwijs. Aan het woord komen diverse experts en met de constatering ‘Onderwijstypen die jaren geleden mislukten, steken weer de kop op. Er is weinig historisch besef.’
Ik ben verbaasd over de teneur! De uitspraak dat we moeten aanpassen WAT we leren en niet HOE bezorgt me kippenvel en mijn adem stokt als een onderwijswetenschapper vertelt dat hij het traditionele systeem zo slecht nog niet is. Hallo Nederland, wakker worden!
Ik vind het geschetste beeld eenzijdig en negatief benaderd. Helaas zien we enkel en alleen ondersteuning van de mening van de onderwijsinspectie voorbijkomen. Waarom horen we bijvoorbeeld niet de mening van hoogleraar filosofie Jan Bransen, schrijver van het boek ‘Gevormd of vervormd?’ over onderwijs? Waarom hebben we het niet over de uitval van kinderen in traditionele systemen? Over burn-out en depressie onder studenten? Ik was onder de indruk toen ik bij de finale van Project Rembrandt op de NPO de uitbeelding zag van burn-out en depressie onder studenten, Geschilderd in de stijl van Rembrandt door Sebas, een 21-jarige student die het tijd vindt dat hier meer aandacht voor komt!
Teleurstellend is dat onderwijsvernieuwing wordt gemeten met traditionele maten. Hoe belangrijk is het om alleen te benoemen dat afgelopen jaar 100% van de examenkandidaten van Agora geslaagd is? Ondanks dat dit cijfer natuurlijk een opsteker is, is het alleen aangeven van een slagingspercentage een enorme beperking van opbrengsten van Agora-onderwijs. Het vergt begrip van wat Agora is en bereidheid om bestaande conditioneringen los te laten om deze zichtbaar te maken. De vraag is alleen of er wetenschappers zijn, die dat kunnen en daartoe bereid zijn. Alle meetmethoden zijn immers nog gericht op het reguliere onderwijs. Ik denk dat de beste meetexperts al bij Agora zitten: leerlingen, ouders en coaches….
Wat je definieert als ‘onderwijsvernieuwing’ en ‘opbrengst’ van de middelbare school bepaalt wat je wil meten. Wat is eigenlijk onderwijsvernieuwing? Is de term onderwijsvernieuwing niet een 'contradictio in terminis'? Onderwijzen is het overdragen van kennis of vaardigheden. Het gaat uit van de overdracht van degene die het weet naar degene die het niet weet. Dat is de traditionele vorm van onderwijs. En wat je onderwijst zijn vakken; delen lesstof die samengesteld een profiel vormen. De normale aanvliegroute om kennis te vergaren en vaardigheden te ontwikkelen. Als je daarvan uit blijft gaan, kun je het dan wel vernieuwing noemen? Zoals ik het zie willen we als (Agora)ouders dat onze kinderen zich zelfstandig kunnen bewegen in de wijde wereld, wetend wat ze kunnen en niet kunnen en kansen en uitdagingen pakken voor een gelukkig leven? Hebben we het dan niet over ontwikkelen in plaats van onderwijzen?
Hoeveel invloed hebben we als volwassenen trouwens op de ontwikkeling van onze kinderen? En waarom denken we dat ‘onderwijzen’ werkt? Laten we eerlijk zijn: de allergrootste dingen heeft je kind al geleerd voor zijn 5e levensjaar! Grootser dan dat wordt het niet meer! Omrollen, zitten, kruipen, gaan staan, lopen. En dat doet je kind als vanzelf. Ik heb het mijn kinderen echt niet voorgedaan. Wat ik wel heb gedaan is een handje in de rug houden, meelopen langs het fietsje, enthousiasmeren en stimuleren! Ik noemde bij de geboorte van onze kinderen de drie V’s: veiligheid, vertrouwen en vrijheid als intentie van ons ouders om ons kind te laten opgroeien. Dat vind ik nog steeds drie V's die ook in het onderwijs terug te vinden zouden moeten zijn, in praktijk!
Agora is zo'n praktijk! Het is een (fysieke) plek waar kinderen elkaar ontmoeten en ruimte hebben om zich te ontwikkelen. Veiligheid en vertrouwen ontstaat er door het door elkaar zetten van niveaus en leeftijden in combinatie met de begeleiding door een coach. En vrijheid, dat zit in het geheel van uniciteit van elk kind. Agora is in die zin geen ‘school’, want daar wordt onderwezen. Het is meer zoiets als een bedrijfsverzamelgebouw, maar dan niet voor bedrijven, maar voor kinderen; een kindverzamelgebouw, alhoewel dat een beetje vreemd klinkt. Kinderen komen er samen, ze leren van elkaar, ze ontwikkelen zich en zijn vooral zichzelf.
Als ondersteuning voor die ontwikkeling zijn er hulplijnen als coaches, ouders en de wereld buiten. We enthousiasmeren, inspireren en stimuleren! Waar nodig houden we een hand in de rug en vertellen of doen voor hoe iets moet! En als daar iemand anders voor nodig is, dan zoeken we in ons netwerk wie dat kan! En geheid dat dat blijft hangen – zonder proefwerken en cijfers! Veel effectiever dan onderwijzen!
De aanjager om je te ontwikkelen is namelijk je intrinsieke motivatie. Niet alleen voor kinderen, maar ook voor volwassenen. Het is de startmotor die je in beweging zet en zou de startmotor ook van onze maatschappij moeten zijn. Hoeveel van ons weten nog wat ze geleerd hebben tijdens hun schooltijd? Gegarandeerd alleen datgene wat je interesseerde. En dat is de spil waar Agora vanuit gaat: dat je kennis vergaart en vaardigheden ontwikkelt vanuit je eigen aanvliegroute, zodat deze beter beklijft. Intrinsieke motivatie is niet alleen belangrijk voor de kinderen, maar zeker ook voor de coaches! En die beiden kunnen niet zonder ondersteuning door de ouders. Wij ouders, wij kunnen toch niet anders dan zeer gemotiveerd zijn als er een mogelijkheid is dat je kind zich ontwikkelt vanuit zijn eigen ik en al een gelukkig mens is tijdens zijn middelbareschooltijd?
Dicht bij jezelf blijven, authentiek zijn, zelfkennis en reflectie, dat is toch wat we allemaal nastreven? Hoe vroeger je daarmee mag beginnen, des te minder je van je pad af loopt. Volgens mij maak je een grote kans om burn-out en een identiteitscrisis op latere leeftijd te voorkomen als je vroeger de kans krijgt om jezelf beter te leren kennen. Wellicht kunnen we het zelfs uitdrukken in preventie van gezondheidskosten op latere leeftijd die we kunnen inzetten als budgettering voor Agora ;-). Je begint als leerling eerst met ont-scholen en ont-stressen! Om je te ontdoen van conditioneringen die door anderen zijn opgelegd zodat je ruimte ervaart om jezelf te kunnen zijn! Hoe wil je anders bij je intrinsieke motivatie komen?
Agora heeft daarmee al vele opbrengsten; Een bezoek aan een hogeschool ter oriëntatie met mijn dochter bewijst dat al en ze is nog niet is klaar met Agora! De vragen die ze stelt, de reflectie, het onderscheiden van wat voor haar betekenisvol is en niet. Ook doorvragen hoe zelfstandig alles mag. Hoe kleinschalig het onderwijs is. En als klapper op de vuurpijl vragen of ze niet drie richtingen mag combineren om tot het haar gewenste leerplan te komen. Met een verbazingwekkend antwoord: “Tja, het is eigenlijk wel een goeie vraag!” Dat is wat Agora oplevert! Ik ben trots! En ik merk dat ik voor dit stuk eigenlijk het handje al niet meer in de rug hoef te houden. Ik blijf wel nog in de buurt!
Wie doet mee? We zijn er nog niet, we pionieren nog steeds. En dat geeft nog te nemen hobbels in beide communities, daar zijn we ons allemaal van bewust. Maar regelmatig spreek ik ouders die in hun eigen woorden vertellen dat er wat met hun kind verandert. Het zou interessant zijn om het daar eens met ouders over te hebben! Want om te meten hoeven we eigenlijk niet af te wachten tot een externe dat komt doen. Ik denk dat we met z’n allen –leerlingen, ouders, coaches- een heel goed beeld kunnen scheppen wat Agora opbrengt. En dat is een veel positievere insteek dan alleen uitgaan van cijfers die nog gebaseerd zijn op ‘onderwijzen’. Wellicht zien we met z’n allen wat we met elkaar gemeen hebben en brengen we de vraagstelling over onderwijsvernieuwing daarmee wel op een heel ander spoor!
Reactie plaatsen
Reacties